تهدید ترامپ و اقتصاد ایران

​​​​​​​حسین عبده تبریزی؛ اقتصاددان در روزنامه ایران نوشت: امریکا در اقتصاد و سیاست جهان سودای یکه تازی در سر می پروراند اما دیگر دوره‌ای که معنای غرب تنها امریکا باشد، گذشته است. در مورد توافق هسته‌ای ایران نیز باید به چنین نکته‌ای توجه کرد. امریکا صرفاً یک طرف قرارداد است و در صورتی که رئیس جمهوری آن با همراهی کنگره به تندروی‌ها ادامه دهد، در نهایت می‌تواند تحریم‌های خود امریکا را تمدید کند.

 

بعد از توافق هسته‌ای و اجرای برجام نیز قرارداد خاصی با امریکا نداشته‌ایم و بجز یک مورد بوئینگ، سایر مراودات تجاری ما با اروپایی‌ها بوده است. در حال حاضر نیز برای  ایران موضع اتحادیه اروپا اهمیت دارد. تنها ساعاتی بعد از سخنرانی ترامپ هم دیدیم که چطور رهبران اروپایی از ایران حمایت کردند و می‌توان دریافت که موضع آنها نسبت به اقتصاد ایران نیز همین باشد. تا زمانی که دیدگاه اروپا نسبت به پایبندی ایران به توافق هسته‌ای تضعیف نشده، تغییری در روابط اقتصادی و تجاری ایران رخ نخواهد داد.

 

برجام از زمان اجرا تا کنون، آثار مثبت فراوانی برای اقتصاد ایران داشته که مهم‌ترین آنها کسب درآمدهای نفتی و دسترسی به اعتبارات خارجی بوده است. این آثار هم آنقدر عمیق است که براحتی و با بدعهدی یک طرف از توافقی 6 طرفه، نمی‌تواند از اقتصاد ایران پاک شود. در یکی دو روز گذشته، شرکت‌های بزرگ خارجی و اتحادیه اروپا هم یادآور شدند که روابطشان با ایران مانند سابق ادامه خواهد یافت چراکه ایران به تعهدات خود در متن برجام پایبند بوده و دلیلی برای تحریم مجدد آن وجود ندارد.

 

در مورد بازارهای داخلی هم باید به چند نکته توجه کنیم. مواضع امریکا برای ما جدید نیست و پیش از آنکه ترامپ سخنرانی‌اش را به‌طور رسمی علیه برجام ایراد کند، آثار خود را در بازار نشان داد. طی هفته‌های گذشته ارز مقداری نوسان داشت اما با سیاست‌های بموقع، توانستیم بازار را در روزهای بعد از صحبت‌های ترامپ مدیریت کنیم. بنابراین بازار داخلی ما واکنش هیجانی را پیش از این نشان داده بود و حالا از این مراحل عبور کرده‌ایم. بازار سرمایه نیز درصدی از ریسک سیاسی حاصل از احتمال لغو برجام را در قیمت‌های خود لحاظ کرده است و بعید است که طی ماه‌های آینده، به این بازار صدمه جدی وارد شود. همچنین بازار مسکن در ایران نیز از سیاست‌های داخلی اثر می‌پذیرد و حداقل تأثیر را از اقدامات ضدبرجامی دونالد ترامپ خواهد داشت.

 

در نهایت تهدید امریکا برای ایران مربوط به توقف همکاری‌های مالی است. ترامپ به‌دنبال ابزار جدید برای تحریم بیشتر است که فعلاً در اختیار ندارد. بنابراین تنها کاری که امریکا می‌تواند انجام دهد، تهدید نهادهای مالی برای همکاری نکردن با بانک‌های ایران خواهد بود. پیش از این نیز مراودات بانکی ما با جهان به خاطر کارشکنی‌های امریکا چالش‌هایی داشت. حالا نیز طبق بدبینانه ترین سناریو، امریکا همکاری بانک‌های بزرگ را باز هم تقلیل یا قطع خواهد کرد که با توجه به سطح اندک همکاری آنها با ایران، این فشار اهمیت چندانی ندارد.

 

تأکید می‌کنم که موضعگیری اخیر رئیس جمهوری امریکا نسبت به ایران و برجام جدید نبود و میان اقتصاد ایران و امریکا وابستگی چندانی وجود ندارد و از همین رو، چندان نگران تبعات اقتصادی آن نیستیم.