چالش چهار ضلعی خودروسازان خارجی در ایران

روزنامه دنیای اقتصاد: خودروسازان داخلی در حالی به لطف توافق هسته‌ای و برجام موفق به عقد چند قرارداد و تفاهم‌نامه با شرکت‌های خارجی شدند که هنوز محصولی از دل آنها بیرون نیامده و به‌نظر می‌رسد این موضوع به وجود برخی چالش‌ها میان طرفین مربوط می‌شود.

 

تا به امروز که حدود 21 ماه از اجرایی شدن برجام می‌گذرد، شرکت‌هایی مانند پژو، سیتروئن، رنو، بنز و فولکس واگن، برای حضور در ایران اعلام آمادگی کرده و در این بین، چند قرارداد و تفاهم‌نامه نیز میان آنها با شرکت‌های داخلی به امضا رسیده است.

بر این اساس، تا به امروز ایران خودرو با پژو قرارداد به امضا رسانده و سایپا و سیتروئن نیز تفاهم‌نامه همکاری مشترک با یکدیگر منعقد کرده‌اند. همچنین سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و رنو نیز با امضای تفاهم‌نامه مشترک، قصد همکاری با یکدیگر را دارند و از آن سو گفته می‌شود فولکس واگن نیز با یکی از شرکت‌های بخش خصوصی کشور به توافق رسیده است. از سوی دیگر اما بنز آلمان نیز به‌عنوان اولین خودروسازی که پس از برجام خود را به ایران رساند، تفاهم‌نامه‌ای با ایران خودرو امضا کرده و قرار است مشارکت با برند تجاری‌سازی این شرکت یعنی ایران خودرو دیزل را از سر گرفته و نسبت به گذشته توسعه نیز بدهد. تمامی این قراردادها و تفاهم‌نامه در حالی است که به جز قرارداد ایران خودرو-پژو، هیچ‌کدام فعلا وارد فاز اجرایی نشده و گفته می‌شود وجود برخی چالش‌ها میان طرفین، دلیل اصلی این ماجرا به‌شمار می‌رود.

 

هرچند این چالش‌ها در بیشتر موارد لاینحل نبوده و با توجه به در جریان بودن مذاکرات، احتمال حل شان بسیار بالا است، با این حال فعلا اجازه تبدیل توافق نامه‌ها به قرارداد را نداده‌اند. با وجود آنکه نه خودروسازان داخلی و نه طرف‌های خارجی آنها حاضر به افشای جزئیات قراردادها و تفاهم‌نامه‌ها میان خود نیستند، با این حال از گوشه و کنار خبر می‌رسد بیشتر اختلافات طرفین، بر سر مسائلی مانند «داخلی‌سازی»، «صادرات» و البته «قیمت‌گذاری خودروهای جدید» است و مذاکرات میان طرفین برای حل آنها، کماکان جریان دارد.

در این بین، البته بحث «کیفیت خودروهای پسابرجامی» نیز بسیار مطرح است، به‌نحوی‌که این موضوع به چالش «داخلی‌سازی» گره خورده و ارتباط مستقیم میان این دو، اختلافاتی را میان خودروسازان ایرانی و خارجی پدید آورده است. در حالت کلی اگر بحث «قیمت‌گذاری خودروها» و همچنین «صادرات» آنها را نیز به «داخلی‌سازی» و «کیفیت» اضافه کنیم، در نهایت به یک چهارضلعی در اختلاف نظرها میان خودروسازان داخلی و خارجی برمی‌خوریم. به‌عبارت بهتر، همان طور که یک چهار ضلعی بدون اضلاع خود، ماهیتش را از دست خواهد داد، چالش موجود میان خودروسازان خارجی و طرف‌های ایرانی نیز بدون حل تمام موارد مورد اختلاف، از بین نخواهد رفت. در واقع هر چهار مساله «داخلی‌سازی قطعات»، «کیفیت»، «قیمت‌گذاری» و «صادرات»، کاملا با یکدیگر در ارتباط بوده و نمی‌توان بدون حل حتی یکی از آنها، چالش بزرگ میان خودروسازان داخلی و خارجی را برطرف کرد.

 

کارنامه تولید خودروسازان خصوصی در سال 95

روزنامه دنیای اقتصاد: در حالی خودروسازان نیمه‌دولتی در سال 95 نسبت به سال 94 رشد 7/ 36 درصدی در تولید را به ثبت رساندند که آمار تولید خودروسازان خصوصی طی این مدت حکایت از افزایش 18/ 28 درصدی دارد.
 
براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، پنج شرکت بخش خصوصی شامل «مدیران خودرو»، «خودروسازی راین»، «گروه بهمن»، «کرمان موتور» و «دیار خودرو»، طی سال گذشته 102 هزار و 252 دستگاه خودرو تولید کردند که نسبت به سال قبل از آن توانستند افزایش 18/ 28 درصدی را تجربه کنند.

براساس این آمار تنها دو خودروساز خصوصی؛ یعنی «مدیران خودرو» و «کرمان موتور» توانسته‌اند رشد تولید را در کارنامه سال گذشته خود به ثبت برسانند. بر این اساس «مدیران خودرو» با تیراژ 55 هزار و 8 دستگاهی توانسته رشد 4/ 62 درصدی طی سال گذشته در مقایسه با سال 94 را به خود اختصاص دهد. این شرکت انواع مدل‌های ام‌وی‌ام و چری را تولید می‌کند.پس از آن، «کرمان موتور» نیز با تولید 41 هزار و 448 دستگاه خودرو طی سال گذشته توانسته افزایش 9/ 5 درصدی را تجربه کند، اما به‌دنبال اجرایی شدن برجام این شرکت توانست در کنار تولید خودروهای چینی قرارداد تولید مشترک با شرکت هیوندایی را در سال گذشته به امضا برساند، برهمین اساس از اواخر سال 95 تولید هیوندایی I20 وI10 را نیز در برنامه خود قرار داده است.

در این میان اما دو شرکت «خودروسازی راین» و «دیار خودرو» با افت تولید مواجه شده‌اند؛ براین اساس «دیار خودرو» با تولید 93 دستگاهی طی سال گذشته افت 6/ 67 درصدی را تجربه کرده است. این شرکت در حال حاضر سابرینا و گریت وال را در دست تولید دارد.
 
پس از این، «خودروسازی راین» با تولید یک هزار و 670 دستگاهی طی سال گذشته در مقایسه با سال 94 افت 9/ 31 درصدی داشته است. راین خودرو در حال حاضر تنها به تولید ولیکس مشغول است.در پایان اما «گروه بهمن» با تولید 4 هزار و 33 دستگاهی در سال 95 نسبت به سال 94 افت‌و‌خیزی در تیراژ به خود ندیده است. گروه بهمن در حال حاضر مزدا3، لندمارک و آسا را مونتاژ می‌کند.