مال‌هایی که مال نیستند/ بی اعتنایی دولتی‌ها به پروژه بین‌المللی «ایران مال»

در طول تاریخ، بازار در فرهنگ ایرانی و البته در فرهنگ بسیاری از ملت‌ها صرفا جایی برای خرید و فروش کالا چه به صورت خرده فروشی یا به صورت عمده فروشی نبوده است. بلکه بازار در فرهنگ ایرانی مجموعه‌ای دارای هویت است که علاوه بر تجارت و خرید و فروش، هویت اجتماعی و مدنی نیز دارد به نحوی که در طول تاریخ، بازار در متن تحولات اجتماعی و سیاسی قرار داشته است.

از سوی دیگر در فرهنگ تمام ملل، بازار علاوه بر تامین مایحتاج روزانه مردم، جایی برای تفریح و وقت گذراندن خانواده‌ها نیز به شمار می‌آمده و بخشی از سنت فرهنگی و گردشگری ایرانیان محسوب می‌شده است.

تاریخچه بازار با شکل‌گیری شهرنشینی در ایران همزمان است و به حدود ده هزار سال پیش باز می‌گردد. در تمام دوره‌های سیاسی و اجتماعی ایران از دوره هخامنشی تا ساسانیان و بعد از اسلام شاهد گسترش تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بازارها و ایجاد معماری فاخر با کارکردهای مختلف در سطوح صنوف بهره‌برداران و ارتباط این مجتمع‌های عظیم تجاری با امکانات رفاهی و تفریحی بوده‌ایم.

اما آنچه امروز از بازارهای قدیمی در ایران باقی مانده است و هنوز نیز با همان کارکرد قدیمی حیات دارد بیشتر متعلق به دوران صفویه به بعد است.

در این دوره بازارهای شهرهای بزرگی مانند اصفهان، تبریز، مشهد، قزوین و شیراز به شدت گسترش یافته و در کنار راسته‌های قدیمی و شماری از کاروانسراها، حمام‌ها، مدارس علمیه، خانقاه‌ها و امکانات تفریحی مثل پارک‌ها و زمین چوگان احداث شده است. بازار تهران و تبریز نمونه‌ای از همین سنت ایرانی‌ است.

وجود قهوه‌خانه‌ها و نقال خانه‌ها و همچنین امکانی برای شعرخوانی و اجرای موسیقی همواره بخشی از هویت بازارهای ایرانی است. نمونه بازار این امر را می‌توان در میدان نقش جهان اصفهان مشاهده کرد.

میدان نقش جهان اصفهان که هنوز با همان کارکردهای روزهای اول پویا و زنده است، نمونه خوبی برای تعریف پدیده‌ای است این روزها «مال» نامیده می‌شود.

مدرنتیه و گذار از بازار به «مال»

مدرنتیه پدیده‌ای بود که تمام شئون زندگی بشر را دست خوش تحول کرد.

یکی از پیامدهای مدرنتیه، بزرگ شدن ابعاد شهرها بود. به نحوی که مفهوم «ابرشهرها» جایگزین شهرهای سنتی شد.

وسعت یافتن شهرها امکان تمرکز همه فعالیت‌های تجاری در یک محدوده مشخص از شهرها را از میان برد.

شهرها چنان بزرگ شدند و پدیده ترافیک چنان با زندگی انسان‌ها در آمیخت که اساسا امکان تردد همه شهروندان ساکن یک شهر به نقطه‌ای از شهر تحت عنوان بازار را از میان برد.

از این رو در مناطق مختلف شهرها مجتمع‌های تجاری، مراکز خرید، پاساژها و «مال‌ها» سر برآوردند که نتیجه طبیعی رشد شهرنشینی، صنعتی شدن و شهرها بودند.

این تحول را در شهر تهران به عنوان یک ابر شهر خوبی می‌توان رصد و مشاهده کرد. اما آیا مدرنیسم بازار سنتی را از میان برد؟ پاسخ منفی است. آنچه به وضوح عیان است عموم پدیده‌های سنتی در دوران مدرن خود را در قالبی جدید بازتولید کرده‌ و به حیات خود به شکلی نوین ادامه داده‌اند.

یکی از این پدیده‌های سنتی بازار بود که در قالب «مال» بازتولید شد و در ابعادی کامل‌تر از بازارهای سنتی، تدوام حیات یافت. اینک در تهران مراکز و مجتمع‌های متعددی را شاهد هستیم که با نام «مال» در شمال و جنوب و شرق و غرب تهران احداث شده‌اند و با استقبال شهروندان مواجه هستند.

اما پرسشی که به ذهن هر شهروند خطور می‌کند این است که تفاوت فروشگاه‌، مرکز خرید، پاساژ و مال در چیست؟ کدام یک از این اماکن را به صورت واقعی می‌توان «مال» نامید؟ اینک در تهران، اصفهان، مشهد، کرج و سایر شهرهای بزرگ، برآمدن مجتمع‌هایی را شاهد هستیم که هر یک تابلوی مال را بر سر در ورودی خود نصب کرده‌اند. این پرسش مطح می‌شود که اگر تمام این مجتمع‌ها مال هستند پس مرکز خرید و پاساژ چیست و چه تفاوتی با «مال» دارد؟

مال‌هایی که مال نیستند

مخاطبان برای شناسایی یک مال واقعی می‌توانند یک معیار مشخص داشته داشته باشند که سنگ محک شناسایی «مال واقعی» با مال‌های ادعایی است. همان گونه که پیشتر گفته شد پدیده مال گذار از سنت به سنت به مدرنتیه بود. در واقع «بازارهای سنتی» در دوران مدرن به صورت «مال» بازتولید شدند.

یکی از مولفه‌های اصلی در شناسایی یک مال این است که مجموعه‌ای که مدعی مال بودن است آیا از تمام مولفه‌های یک بازار سنتی برخوردار است؟ بازار‌های سنتی صرفا یک مرکز خرید نبودند، بلکه علاوه بر مرکز خرید امکانی برای گفت‌وگوی عمومی، سخنرانی‌های مذهبی و فرهنگی، نقالی و شعرخوانی، گردشگری و بازی و سرگرمی نیز بودند.

واقعیت این است که چند منظوره بودن بازار، توسط ما ایرانی‌ها در چهارصدسال قبل و در شهر اصفهان اجرایی شد. میدان تاریخی نقش جهان که در زمان ساخت تا زمان انقلاب اسلامی به نام میدان شاه نامیده می‌شد و در حال حاضر به نام میدان امام خمینی (ره) نامیده می‌شود اولین مرکز تجاری تفریحی اقامتی چند منظوره بوده است.

در مرکز میدان فضای سرگرمی و تفریح که آن موقع چوگان بود ساخته شدو در ضلع جنوبی میدان فضای عبادی ، مسجد امام خمینی که خود یکی از شاهکارهای معماری زمان صفویه هست بنا شده در ضلع غربی کاخ عالی قاپو که مرکز سیاسی و کاخ شاه عباس بود و در ضلع شرقی میدان، مسجد شیخ لطف الله که مسجد اختصاصی شاه عباس صفوی بود، احداث شد و در اطراف میدان 200 باب دکان دو طبقه احداث شد که این مغازه ها هنوز و پس از گذشت 400 سال همچنان وظیفه خود را به خوبی انجام می دهند. در اطراف میدان خروجی‌هایی به سمت بازار اصفهان به وجود آمد که در این مسیرها کاروانسرها و تیمچه هایی که محل استقرار و بار انداختن کاروان‌های تجاری و ملاقات بازرگان‌های آن دوره بوده، شکل گرفت.

در واقع با معیارهای امروزی میدان نقش جهان اصفهان، نخستین «مال ایرانی» بوده است و در دنیای مدرن یک مال با ابعاد تجاری، فرهنگی، گردشگری، تفریحی و ورزشی‌اش مال نامیده می‌شود. بازدید و بررسی میدانی خبرنگار اقتصادی ایلنا از عموم مال‌های تهران نشان می‌‌دهد، عموم مجتمع‌هایی که در تهران با عنوان مال به فعالیت مشغول‌اند، فاقد خصوصیات و شاخص های لازم برای مال نامیدن‌اند. در واقع عموم این مراکز را می‌توان مرکز خرید نامید و نه مال به معنای واقعی.

مساحت بیشتر این مال‌ها به نحوی نیست که از استانداردهای مال برخوردار باشد. از سوی دیگر عموم این مال‌های فاقد امکان فرهنگی، ورزشی و تفریحی‌اند و اگر هم چنین فضاهایی داشته باشند، میزان آن به نحوی است که هرگز بازار سنتی ایرانی را به ذهن تداعی نمی‌کند و با استانداردهای مدرن نیز همخوان نیست.

«ایران مال»، یک مال واقعی

گزارش میدانی خبرنگار اقتصادی ایلنا، نشان می‌دهد تنها مجتمعی که عنوان مال را به صورت واقعی دارد و به صورتی جالب تلفیقی از بازارهای سنتی ایرانی و استانداردهای مدرن به نمایش گذاشته، مجتمع بازار بزرگ ایران (ایران مال)، در غرب تهران (حدفاصل تهران و کرج) است. برخی از امکانات این مال به شرح زیر است:

مساحت و مقایسه با مال‌های مشابه

از سال ۱۳۹۰ ساخت این پروژه در زمینی به مساحت تقریبی ۳۲ هکتار آغاز شد و زیر بنای کلی مجموعه در فاز اول ۱.۳۵۰.۰۰۰ متر مربع است که به ۱.۹۵۰.۰۰ متر مربع با ساخت و تکمیل فاز دوم که اصطلاحاً «طرح توسعه» نامیده می‌شود، خواهد رسید. در کل این پروژه علاوه بر بخش تجاری، دو برج اداری، پارکینگ، هتل پنج ستاره، دریاچه موزیکال و تالار پذیرایی تعبیه شده است. اگر بخواهیم مساحت کل پروژه را معیار قرار دهیم، باید آن را بزرگترین مجتمع تجاری، اداری و تفریحی جهان بنامیم.

وجه تمایز ایران مال با سایر مال ها

تمایز ایران مال نسبت به سایر مجتمع‌های مشابه جهان که با توجه به مساحت و کارکرد، اصطلاحا مال نامیده می‌شوند، این است که ۷۰ درصد فضای آن کاربری مشاعات، تفریحی، فرهنگی، گردشگری، دینی، ورزشی، خدماتی، رفاهی و پارکینگ دارد. این پروژه از این جهت اهمیت دارد که نه تنها بزرگ‌ترین مرکز تجاری کشور است، بلکه دارای بزرگ‌ترین مجتمع‌های فرهنگی و رفاهی است که همگان می‌توانند از آن استفاده کنند.

جزئیات بخش‌های مختلف پروژه

مجموعه تجاری تفریحی ایران مال در منطقه ۲۲ تهران شامل بخش‌های زیر است: باغ ایرانی که شبیه سازی شده باغ شازده ماهان کرمان است (به عنوان قلب پروژه و از زیباترین بخش‌های ایران مال)، پیست یخ، ایوان بلور، تالار پذیرایی الماس، گالری و نمایشگاه خودرو، مجموعه سینمایی با ۱۴ سالن در فاز اول و ۴۰ سالن در فازهای بعدی، حدود ۲۰۰ رستوران و ۴ فودکورت و مرکز تفریحات خانوادگی، آمفی تئاتر، هتل ۵ ستاره ایران مال با حدود ۴۰۰ اتاق در ۲۸ طبقه، دریاچه ایران مال با نمایش و رقص آب، شهربازی سرپوشیده همچنین طرح توسعه آتی که شامل یک مجموعه فروشگاهی بزرگ و مرکز بین المللی تجارت تهران و مرکز نمایشگاه‌ها است.

گردشگری و اقتصاد فرهنگ

اقتصاد فرهنگ نیز در این مجتمع نادیده گرفته نشده است و به این منظور ۴۰ سالن سینما در طرح توسعه ایران مال دیده شده که در فاز نخست، از ۱۲ سالن سینما با ظرفیت۱۸۰۰ صندلی رونمایی خواهد شد. کارشناسان، این پروژه را از منظر فرهنگی اتفاق مهمی می‌دانند که می‌تواند بسیاری از علاقه‌مندان به هنر هفتم را جذب سالن‌های ویژه نمایش فیلم کند.

از نکات قابل توجه این مجموعه سینمایی استفاده از روزآمدترین فناوری دنیاست و قرار است نمایش فیلم‌های برتر سینمای ایران و برگزاری جشنواره‌های سینمایی داخلی و بین المللی را در دستور کار قرار دهد.

بخشی که تاکنون در مجتمع‌های دیگر پیش‌بینی نشده و از آن به عنوان قلب فرهنگی بازار بزرگ ایران یاد می‌شود، باغ کتاب به وسعت ۳ هزار و ۳۰۰ متر مربع با ظرفیت ۶۷ هزار جلد کتاب در ایران مال است. بازار بزرگ ایران در کنار مراکز تجاری، ورزشی و سینمایی، دارای کتابخانه و فروشگاه بزرگ کتاب است.

نگاه دیگر به جذب گردشگر توجه دارد. امکاناتی که با این رویکرد مهیا شده نه تنها از منظر احیای فرهنگ ایرانی قابل توجه است، بلکه از جنبه‌های مذهبی و تفریحی نیز دارای اهمیت است. از بعد مذهبی این مجتمع توانسته فضای قابل ملاحظه‌ای را به نمازخانه‌ها اختصاص دهد. مسجد جامع محمد رسول‌الله(ص) با مساحت حدود ۱۲۰۰ مترمربع، در این مجتمع خودنمایی می‌کند. در مجموع حدود ۱۱۰ نمازخانه و مسجد با ترکیب و تلفیق معماری اسلامی و ایرانی و الگوبرداری از معماری سنتی، امکان دسترسی سریع تمامی مراجعان را برای انجام عبادات و ادای فریضه فراهم می‌کند.

بازار سنتی

بازار سنتی را می‌توان یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری و تجاری این مجموعه دانست که در واقع احیای معماری لطیف، رازآلود و معناگرای ایرانی-اسلامی است و ترکیب متوازنی از معماری و سازه بازارهای سنتی ایران در شهرهای تهران، اصفهان، تبریز، مشهد، اراک، قم، قزوین، شیراز و کرمان است که در چهار بخش منشعب از چهارسوق به ارائه صنایع دستی، فرش، خشکبار، سوغات ایرانی و اجناس و اقلام نفیس و عتیقه می‌پردازد.

بازار سنتی ایران مال، نماد فرهنگ ایرانی و اسلامی است. این بازار بزرگ‌ترین بازار سنتی با معماری سنتی است که بعد از دوره صفویه به‌طور متمرکز ساخته شده و مساحت آن یک هکتار است.

این بازار مانند بازارهای قدیمی دارای تالار آینه است که ۳۸ میلیون قطعه آینه در دیوار و سقف آن به‌کار برده شده است. از سویی برای نخستین بار به جای کافی‌شاپ، در این بازار به رسم قدیم، شربت خانه وجود دارد. سفره‌خانه سنتی، گذر هنر، سرای هنرمندان، راسته بازار و حجره‌ها از جمله مهم‌ترین بخش‌های آن است که با هدف تاثیرگذاری معماری ایرانی- اسلامی بر سبک زندگی جامعه ساخته شده است.

باغ و فضای تفرجگاهی

بازار بزرگ ایران دارای ۲ باغ است. باغ ایرانی ماهان با الهام از باغ ماهان کرمان با مساحت حدود ۱۶ هزار مترمربع و باغ دیدار که در مجاورت بازار سنتی است، با مساحت حدود ۳ هزار مترمربع از دیگر اماکنی است که با نگاه جذب توریست در این مجتمع ساخته شده است. جاده تندرستی با مسافت ۲ و نیم کیلومتر هم از دیگر مواردی است که می‌تواند مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار بگیرد.

واحدهای تجاری و امکانات رفاهی

این فروشگاه‌ها که شامل ۷۰۰ واحد تجاری است، ۳ تا ۶ ماه دیگر راه‌اندازی می‌شوند. دومین اهرم درآمدزای ایران‌مال، رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌های آن هستند که در این خصوص نیز ۲۰۰ رستوران و کافی شاپ در این پروژه پیش‌بینی شده است. سومین مورد نیز که با رویکرد درآمدزایی در این مجتمع تعبیه شده، شهربازی سرپوشیده است که ۱۰ هزار مترمربع زیربنا دارد.

همچنین فضاهای ورزشی استاندارد برای ۱۵ رشته ورزشی سالنی مانند کشتی، فوتسال، والیبال، بسکتبال، اسکیت روی یخ، تنیس روی میز، وزنه برداری، اسکواش، بدن سازی و ورزش‌های همگانی و هوازی مانند تنیس، دوچرخه سواری، پیاده روی نیز در این بخش جای می‌گیرد. علاوه‌بر این، فاز اول دارای یک هتل ۵ ستاره با ۴۰۰ اتاق و امکانات ویژه است که تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد. فضاهای نمایشگاهی مختلف نیز از دیگر جاذبه‌هایی است که می‌تواند به جذب گردشگر کمک کند. نمایشگاه دائمی خودرو از جمله آنها است.

بی‌ اعتنایی دولتی‌ها به یک پروژه ملی و بین‌المللی

در مراسم رونمایی از این سازه تمدنی که در تاریخ ۱۱ /۰۲/ ۱۳۹۷ برگزار شد، حتی یکی از وزرای دولت یا معاونان رئیس جمهوری شرکت نکردند! در حالی که این پروژه یک ظرفیت ویژه برای ارائه توانمندی جمهوری اسلامی ایران است که در کمال شگفتی و در دوران دشوار تحریم، توسط مهندسان و متخصصان داخلی ساخته شده است و طی 6 سال، روزانه برای 20 هزار نفر (طی 3 نوبت کاری) و مجموعا 43 میلیون و 200 هزار نفر-روز، ایجاد اشتغال کرده است و در زمان آغاز به کار، برای 18 هزار نفر به صورت مستقیم و برای حدود 100 هزار نفر به صورت غیرمستقیم ایجاد اشتغال خواهد کرد.

در سال حمایت از کالای ایرانی، ایران مال را می‌توان به عنوان یک شرکت سهامی عام، حاصل اندیشه، تلاش، توان فنی-مهندسی و مصالح ایرانی و در یک کلام، محصول کاملا ایرانی برای همه ایرانیان قلمداد کرد.

 

ایران مال، انقلابی در مجتمع‌های تجاری چند‌منظوره

ایران مال یا بازار بزرگ ایران پارادایم جدیدی در صنعت مجتمع‌های تجاری چندمنظوره در ایران و خارومیانه ایجاد کرده است.

دکتر رامین سمیع زاده مدیر مرکز نمایشگاهی ایران مال در حاشیه برگزاری نخستین نمایشگاه شهر گردشگر واقع در بازار بزرگ ایران گفت: در حال حاضر ایران مال یا بازار بزرگ ایران پارادایم جدیدی در صنعت مجتمع‌های تجاری چندمنظوره در ایران و خارومیانه ایجاد کرده است؛ پارادایمی که مبنای آن بر ارائه خدمات به همه ذینفعان و واسطه های حوزه گردشگری بوده و «سرویس و ارائه خدمات» شاه کلید آن است.

وی با بیان اینکه ۷۰ درصد فضاهای ایران مال به بخش های غیر تجاری از قبیل فرهنگی، هنری، ورزشی، اجتماعی، سلامت تعلق دارد، عنوان کرد: تنها ۳۰ درصد این مجموعه را می توان مربوط به بخش تجاری دانست که این یک نگاه جدید و دیدگاه بروز جهانی است.

مدیر مرکز نمایشگاهی ایران مال ادامه داد: در حال حاضر همزمان با برگزاری نمایشگاه شهر گردشگر رویدادهای هم افزایی نیز اجرا می شود. به عبارت دیگر همزمان در ۳ طبقه و ۱۴ هزار متر مربع فضای مفید و ۲۵ هزار متر مربع فضای کل نمایشگاه، همزمان سمینار‌ها ورک‌شاپ‌ها، کنفرانس‌ها و جلساتی با محوریت «بی تو بی» در بال شمالی این مجموعه در حال برگزاری است.

سمیع زاده افزود: تا به حال چنین مال تجاری در کشورهای همسایه و حتی در خاورمیانه وجود نداشته پس ‌می‌توان گفت که ایران مال در این صنعت پیشتاز بوده است؛ وجود هتل، سینما، کافی شاپ و رستوران‌های ملی و بین المللی، مراکز مجهز ورزشی و همچنین حوزه فرهنگی فعال و در نهایت مسجد بسیار غنی از نظر معماری همه به نوعی فضایی را ایجاد کرده است که یک گردشگر امکان اقامت کامل و کافی را در ایران مال داشته باشد.

وی درباره تاثیر پتانسیل بازار بزرگ ایران و زیر ساخت قوی مجموعه نمایشگاهی گفت: امروزه مفهومی رایج در دنیا به نام مدل‌های تجاری کسب وکار به وجود آمده است؛ در شرایط فعلی امروز کشور اکثر نهادها، ارگان های خصوصی احتیاج به زیرساخت‌های خاصی برای مدل های کسب و کارشان دارند. به عقیده بنده اگر در صنعت به همین شکل پیش برویم، حتما به مرز نابودی کشیده خواهد شد. به همین دلیل مدل‌های کسب کاری که برای مرکز نمایشگاهی ایران مال تعریف شده به گونه ای است که در این شرایط می تواند به سمت تقویت و توسعه در صنایع گوناگون برود.

دکتر سمیع زاده در پایان افزود: یکی از بحث‌های مهم در نخستین نمایشگاه شهر گردشگر این است که نباید به دنبال جاذبه ها و پتانسیل های گردشگری در سازمان ها و ارگان های بزرگ باشیم، در حالی که ما در خانه ها و جمع های کوچک در کشور پتانسیل های گردشگری داریم که با حمایت از آنها در بحث اشتغال، اقتصاد و رونق کسب و کارهای کوچک موثر خواهیم بود. قطعا یکی از دستاوردهای بزرگ‌ نمایشگاه شهر گردشگر تعریف صحیح مفهوم صنعت گردشگری است.

 

بازار بزرگ ایران؛ همتی فراگیر برای افزایش توان اقتصاد ملی و نگاه‌داشت سرمایه‌های ارزی

اینجا کوششی در کار است ...

غرب تهران، جایی در دامانِ دور از نگاه البرز، کوششی بزرگ رخ نموده است؛ آنجا که خورشید، شعله‌های مهربان‌اش را فرومی‌کشد، شراره‌هایی از تن زمین برخواهد خاست و دمی بر آتش فروزان این شهر خواهد افزود ... بازار بزرگ ایران، همچون شراره‌هایی بر جان اقتصاد انسان محور، شهر را از آورده‌های خود سرشار خواهد کرد و دستاوردهایش را با دیگران به اشتراک خواهد گذاشت ... اینجا صدایی می‌آید ... نوای خوش رونق و پویایی و سرزندگی، در واپسین نقطه دسترسی بزرگراه شهید همت ...

سرآمد و پیشتاز نسل نوین بزرگ‌بازارها

بزرگراه همت را همینگونه که به سوی غرب ادامه دهی، در واپسین نقطه‌ها به بازار بزرگ ایران می‌رسی. این اما آغاز راه است. اینجا سفر آغاز می‌شود؛ سفری کوتاه اما دل‌نشین. بازار بزرگ ایران، در دسته نسل نوین بزرگ‌بازارها جای می‌گیرد. این بزرگ‌بازارها از اجزای جدانشدنی شهرهایی‌اند که به آینده روی دارند و در گذر زمان، نیازهای گوناگون و گسترده جامعه امروز و مردمان شهرهای مترقی را پاسخ می‌گویند. ویژگی‌های تجاری، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، گردشگری، تاریخی، ورزشی، تفریحی که مجموعه بزرگ‌بازار «ایران‌مال» در یک نوآوری چشم‌نواز با بهره‌گیری از الگوهای زیست روزمره ایرانیان در تاریخ در زمینه‌های گوناگون معماری، هنر، فرهنگ، اجتماع و اقتصاد، هم‌نشین و هم‌ساز کرده است، در کنار همه دستاوردهای غیر اقتصادی، اما باز به سوی رونق اقتصاد و تولید درون‌زای ملی راه می‌برد.

بازار بزرگ ایران، پاس‌داری از سرمایه‌های مالی ایرانی و کشاندن سرمایه‌های خارجی با هدف پدیدآوردن رونق اقتصادی را صدرنشین اندیشه‌ها و برنامه‌های اقتصادی خود گذاشته است. نگه‌داشت و انباشت ارز در ایران، امروز به کوششی بزرگ نیازمند است؛ نیک‌اندیشان و کوشندگانی باید باشند تا با نگرشی نو و اندیشه‌ای راسخ، بدین باور رسیده باشند که اقتصاد ملی ایران و رونق زیست اقتصادی ایرانیان، جز با چنین کوشش‌هایی سربلندی نخواهد یافت. ایرانیان امروز، در گسترش فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی برپایه استانداردهای جهانی بسیار کوشیده‌اند. بسترهایی چشم‌گیر اما برای بازتابش دستاوردهای این کوشش‌ها در جامعه به ویژه در گستره اقتصاد وجود نداشته است. از دست‌دادن سرمایه‌های ملی و ارزی، از آسیب‌هایی به شمار می‌آید که زدودن یا کاستن دامنه آن به حضور و کوشش سرمایه‌گذاران و نیک‌اندیشان ایرانی نیاز دارد.  سرمایه‌گذاران ایرانی در سال‌های بسیار کوشیده‌اند بستر این پدیده ناخوشایند را برچیده یا دست‌کم دامنه آن را محدود کنند. پیدایش بزرگ‌بازارهایی چون ایران‌مال، از آن دسته کوشش‌های انجام‌گرفته در این مسیر است. «بزرگ‌بازار»های ایرانی در ایران امروز، برپایه نیازی پدید آمده‌اند که جامعه ایران در روزگار کنونی، بیش از هر یاری‌رسان، در زمینه‌های اقتصادی برپایه زایش و جوشش از درون، بدان نیاز دارد. بازار بزرگ ایران در گستره کنش‌های اقتصادی خویش می‌کوشد زمینه را برای کاهش برون‌رفت ارز از قلمروی سرزمینی ایران فراهم آورده، بستری مناسب برای ورود ارز خارجی به دامان صنعت‌گران و تولیدکنندگان ایرانی پدیدار سازد. عرضه و فروش کالاهای باکیفیت تولید ایران با هدف جذب نگاه خریداران ایرانی، هم‌زمان با ارایه محصولات برتر جهانی با انگیزه جذب جهانگردان و ورود ارز خارجی، مهم‌ترین راه‌کارها و ابزارها در دستیابی به این هدف بزرگ به شمار می‌آیند.

بازار بزرگ ایران، بستری تازه برای گرشگری فرهنگی و خانواده‌محور

نمایی از ایرانِ نو، فراروی جهانگردان

اینجا رهایی و دل‌بازی حکم می‌راند؛ می‌توانی خود را در فضایی بی‌کران رها کنی و بی‌دغدغه ساعت‌ها، حتی روزها فارغ از هیاهوی این شهر بزرگ، تنها از زیبایی و شکوه لذت ببری. گوشه شمال غرب تهران، پهنه‌ای آرمیده در دامان مهربان البرز، بستری رخدادی بزرگ است. بزرگراه همت را که به واپسین نقطه دسترسی آن در غرب پایتخت بیابی، جایی انتظارت را می‌کشد که به زودی درخششی نو در این شهر بزرگ آغاز خواهد کرد. بازار بزرگ ایران، در جایگاه دستاورد نوین ایرانیان خوش‌ذوق و کوشا برای این سرزمین و مردمان‌اش، در شمال غرب تهران، یک دگرگونی بزرگ پدید می‌آورد ... اینجا خبرهایی نو در راه است ...

بازار و انسان‌محوری

بازار بزرگ ایران، جلوه‌ای امروزی و مدرن از مفهوم «بازار» در فرهنگ و تاریخ ایرانی- اسلامی به شمار می‌آید. همان مفهوم بازار که ایرانیان هزاره‌ها و سده‌ها در یاد داشته، گوشه‌ای از هویت خود و شهرشان را در آن می‌جسته‌اند، امروز با برداشت و دریافتی نو، در بازار بزرگ ایران نمایان شده است. طراحان، برنامه‌ریزان و سازندگان بازار بزرگ ایران، این هم‌ترازی و هم‌سانی به یک پدیده تاریخیِ مربوط به گذشته این سرزمین را سرمایه و دستاویز فخری بزرگ برای این بزرگ‌بازار مدرن می‌دانند؛ از آن‌رو که توانسته‌اند روح و جان تاریخی جامعه و مردم این سرزمین را دریابند و طرحی نو درافکنند. محوطه‌های باز و فراخ، بازار بزرگ ایران به روشنی نشان می‌دهد «انسان‌محوری» اندیشه بنیادین طراحی و پدیدآوری این بزرگ‌بازار مدرن ایرانی بوده است. همان که ویژگی بازارهای قدیم ایرانی نیز بوده است. مخاطبان و میهمانان این پهنه بزرگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، خود درخواهند یافت سرمایه انسانی‌شان در نگرش طراحان و سازندگان بازار بزرگ ایران، از سرمایه‌های اقتصادی بسیار فراتر بوده است. «انسان‌محوری» در این گستره دل‌ربا حقیقتی تاریخی به همگان می‌نمایاند؛ هنر ایرانی- اسلامی به «انسان» باور دارد و آسودگی و آرامش او را در پهنه اجتماعی می‌جوید. این نگرش و اندیشه در اجرای طرح‌های گوناگون بازار بزرگ ایران جلوه‌ای ویژه یافته است.

بازتاب روشن خانواده‌محوری در گستره گردشگری بازار بزرگ ایران

جذابیت‌ها و امکانات گوناگون در فضاهای تجاری و بازرگانی همچون ایوان بلور که نور را به گونه‌ای هنرمندانه در تکمیل معماری پیچیده اما ساده می‌تاباند و فضایی منحصربه‌فرد و یگانه پدید می‌آورد، بی‌تردید گروه‌های گوناگون گردشگر و جهانگرد را به این سوی تهران خواهد آورد. مرکز تفریحات و سرگرمی‌های خانوادگی، آب‌نمایش و نورپردازی دریاچه، چهارسوق، پیست یخ به عنوان جاذبه‌ای چشم‌نواز با جایگاه تماشاگران و شهربازی، منظومه تفریحی و گردشگری بازار بزرگ ایران را تکمیل می‌کنند. رویکرد خانواده‌محور چشم‌انداز گردشگری بازار بزرگ ایران، از اندیشه‌ای اجتماعی برپایه باورهای ایرانی- اسلامی برآمده است که خانواده را پایه اصلی اجتماع برمی‌شمرد، از همین‌رو است که خانواده‌محوری، در گستره گردشگری این بزرگ‌بازار مدرن ایرانی بازتابی روشن دارد. گالری خودرو که فضایی برای نمایش خودروهای برتر جهانی، از جاذبه‌های نوین تهران در زمینه گردش و سرگرمی خواهد بود. تالار الماس، یکی از مرکزها و میدان‌های اصلی بازار بزرگ ایران است که میهمانان بازار بزرگ ایران را به تماشای دنیایی دیگر فرامی‌خواند. تالار آینه اما برآمده از هنر درخشان ایرانی- اسلامی، گردشگران و میهمانان را به سفری دراز به تماشای شکوه و جلال معماری درونی ایرانی می‌برد.

جهانگردان در این بزرگ‌بازار چه تصویری از ایران می‌بینند

به بازار بزرگ ایران که می‌آیی، شاید بازگشت به خانه به زودی ممکن نشود! بزرگ‌بازارهای کنونی ایرانی تنها برای چند ساعت در روز برای میهمانان‌شان برنامه داشته باشند؛ اینجا اما اینگونه نیست. بازار بزرگ ایران، برنامه‌ای بلندتر برای میهمانان‌اش در نظر دارد؛ آنان را بیش‌تر و برای زمانی درازتر می‌خواهد. طراحان و برنامه‌ریزان بازار بزرگ ایران، برنامه‌ای بلند برای توسعه گردشگری در پایتخت داشته‌اند. هتلی بزرگ با بهره‌گیری از دستاوردهای نوین جهانی، ظرفیتی را پدید می‌آورد تا هم جهانگردان و گردشگران حرفه‌ای برای اقامت، به این سوی تهران روی آورند، هم بسته تفریحی و گردشگری این مرکز شگفت‌انگیز اقتصادی، اجتماعی، هنری، فرهنگی و تفریحی کامل باشد. گردشگری شهری در اینجا معنایی دیگر می‌یابد. جهانگردان، دیگر گروه مهم هدف در طرح گردشگری بازار بزرگ ایران به شمار می‌آیند. این مساله به ویژه از نگاه اقتصاد و صنعت جهانگردی و ورود سرمایه ارزی به کشور، نگرشی ملی را بیانگر است که پدیدآورندگان این منظومه بزرگ در باور توسعه‌محور خویش داشته‌اند. جهانگردان، در بازار بزرگ ایران، تصویری از «ایرانِ نو» را به تماشا خواهند نشست. آنان به تماشای هنری برخاسته از بستر دیرینه هنرآفرینی و کوشندگی در تمدن ایرانی- اسلامی می‌آیند که کوشیده است گذشته درخشان فرهنگ و هنر این سرزمین را به امروزی پررونق و آینده‌ای تابان پیوند دهد. باغ کتاب، به سویه‌ی گردشگری بازار بزرگ ایران، رنگ دانایی و آگاهی می‌بخشد و پیوندی خجسته میان گردشگران و گستره دانش پدیدار می‌سازد. باغ دیدار اما همچون آب روان، سرزنده و شاداب، گستره‌ای برای تماشا است و گردشگران را به یک میهمانی بزرگ به رنگ تماشا و دیداری دگرگونه نوید می‌دهد.